Overleg:Mercuriusovergang

Onderstaande passages uit artikel gehaald. Betrouwbaarheid is onduidelijk/niet verifieerbaar. Chris(CE) 12 jan 2006 20:12 (CET)

Overzicht

Hier volgt een compleet overzicht, ook wel "panorama" genoemd, van álle Mercuriusovergangen die in zo'n "saros"-periode van 217 jaar plaatsvinden. Er zijn twintig (vanaf 1999 negentien) overgangen aan de klimmende knoop (dit zijn de novemberovergangen) en er zijn tien (vóór 1937 negen) overgangen aan de dalende knoop (dit zijn de mei-overgangen). Overgangen aan de klimmende knoop krijgen een aanduiding die begint met de letter "K" (=klimmende knoop), gevolgd door een (volg)letter, overgangen aan de dalende knoop krijgen de letter "D" (=dalende knoop) gevolgd door een (volg)letter. De overgang van mei 2003 krijgt de "saros-reeks"-letters DL, en de overgang van november 2006 heeft de "code" KS. Álle overgangen in een periode van 217 jaar nu achter elkaar: mei 1937 DD, november 1940 KK, november 1953 KF, mei 1957 DM, november 1960 KT, mei 1970 DH, november 1973 KO, november 1986 KJ, november 1993 KX, november 1999 KE (laatste overgang van een 217-jaar reeks, want in november 2216 is er geen overgang meer [is in het hoofdstukje hierboven nader uitgelegd]), mei 2003 DL, november 2006 KS, mei 2016 DG, november 2019 KN, november 2032 KI, november 2039 KW, mei 2049 DK, november 2052 KR, mei 2062 DF, november 2065 KM, november 2078 KH, november 2085 KV, mei 2095 DJ, november 2098 KQ, mei 2108 DE, november 2111 KL, november 2124 KG, november 2131 KU, mei 2141 DI, november 2144 KP en mei 2154 DD. Nu is de "cyclus" rond, want de overgang van mei 1937 die 217 jaar eerder plaatsvond heeft óók de "code" DD, want de overgangen mei 1937 en mei 2154 zijn "leden" van een en dezelfde overgangenserie, en hebben daarom dan ook dezelfde "code". Men ziet dat aan de klimmende knoop (novemberovergangen) de "codes" KA, KB, KC en KD ontbreken. Dit komt doordat deze vier "saros"-reeksen al zijn uitgestorven: KA en KB beide al vóór zo'n twééduizend jaar voor Christus, KC rond vijfhonderd jaar vóór Christus, KD rond negenhonderd jaar ná Christus. De KE-serie is ná 1999 uitgestorven, zie boven. De KX-serie is daarentegen een "jonge" serie: deze is begonnen met de gedeeltelijke novemberovergang in 1342, zes jaar later gevolgd door een overgang uit de "oude" KE-serie in 1348. Ook in 1559 en 1565, 1776 en 1782, 1993 en 1999 waren er KX - KE-series paren, maar ná 1999 is de KE-serie uitgestorven. In november 1125 (217 jaar vóór 1342 was er (nog) net géén overgang. Aan de dalende knoop (mei-overgangen) ontbreken de series DC, DA en DB. In tegenstelling tot zo-even besproken series KA, KB, KC en KD aan de klimmende knoop zijn de series DC, DA en DB niet al uitgestorven maar... moeten nog beginnen(!): de serie DC zal in 3936 beginnen en komt aan de dalende knoop ná de serie DH, nádat er eerst een paar novemberovergangen zijn geweest, DB begint in het jaar 6152 en komt aan de dalende knoop ná de serie DG, nádat er (ook nu) eerst een paar novemberovergangen zijn geweest, en tot slot zal de serie DA pas beginnen in 8802 en komt op de zojuist beschreven wijze ná de serie DF. De serie DD is begonnen met de overgang van mei 1937 (deze is in het hoofdstukje hierboven besproken), de serie DM is bijna uitgestorven: ná de overgang van mei 1957 volgt nog een "gewone" overgang in mei 2174 in deze serie, hierna tot slot gevolgd door nog twéé gedeeltelijk overgangen (zie hierboven bij "Reeksen"). Net zoals bij de KX- en de KE-series aan de klimmende knoop, vormen ook de DD- en de DM-series aan de dalende knoop zo'n gelijksoortig paar en komen, net zoals dit bij de KX- en de KE-series het geval is, vier keer achtereen als een paar voor: DD in 1937 gedeeltelijke overgang en DM in 1957; gevolgd door 2154 (DD) en 2174 (DM), gevolgd door 2371 (DD) en 2391 gedeeltelijke overgang (DM), tot slot gevolgd door 2588 (DD) en 2608 gedeeltelijke overgang (DM). Vóór 1937 was de DD-serie nog niet "geboren", en ná 2608 is de DM-serie "uitgestorven".

Berekeningen

Prof. Aldo Vitagliano heeft zo'n twee jaar geleden álle Mercuriusovergangen berekend met zijn computer van tíénduizenden jaren geleden tot tíénduizenden jaren in de toekomst.

Wie nu goed op de vólgorde van de (volg)letters van de series zowel aan de klimmende knoop alsook aan de dalende knoop heeft gelet, ziet dat na 46 jaar (een kortere en ietwat onnauwkeurige periode van herhalingen van Mercuriusovergangen) de voorgaande letter in het alfabet wordt gebruikt, dus november 1940 KK, november 1986 KJ, november 2032 KI en november 2078 KH. Dit gaat níét oneindig door, omdat dit "afgebroken" wordt door de langere véél nauwkeurige 217-periode van Mercuriusovergangen. Aan de dalende knoop is dit exact hetzelfde: mei 1957 DM, mei 2003 DL, mei 2049 DK, mei 2095 DJ, mei 2141 DI. Óók hier wordt zo'n "reeks" afgebroken door de 217-jaar periode. Aan de dalende knoop zijn die tien overgangen in 217 jaar gerangschikt als volgt: DM, DH, DL, DG, DK, DF, DJ, DE, DI en DD. Na DD volgt weer DM. Men ziet duidelijk twee series door elkaar lopen: M, L, K, J, I, en H, G, F, E, D. Er zitten stééds vijf letters tussen de "codes" van de 217-jaar-reeksen! Dit is bij béíde knopen zo! De serie DC die in 3936 zal gaan beginnen, komt ná de series DD, DM en DH, en vóór de series DL en DG. De DM-serie sterft dan vervolgens uit: men heeft dan vervolgens de series (let op: nu iets anders gerangschikt!) L,G,K,F,J,E,I,D,H,C. Aan de klimmende knoop zijn de (volg)letters als volgt (men mag nu zélf de series die door elkaar lopen uiteenhalen) - de eerste letter is steeds weggelaten - X,E,S,N,I,W,R,M,H,V,Q,L,G,U,P,K,F,T,O,J (nu zijn er 217 jaar voorbij en komt de X weer terug). Een klein hulpje: splits deze rij uit in stukjes van vijf letters, dus: X,E,S,N,I; gevolgd door W,R,M,H; gevolgd door V,Q,L,G; gevolgd door U,P,K,F; tot slot gevolgd door T,O,J. De laatste groep heeft maar drie letters i.p.v. vier. De eerste groep heeft t/m 1999 vijf letters i.p.v. vier, omdat de E-serie ná dat jaar "afgelopen" is. Men kan de "E" dan ook wegdenken: X,S,N,I. Wie goed heeft opgelet, ziet dat de "E" áchter de laatste groep van T,O,J moet komen, dus: T,O,J,E. Maar (helaas voor de systematiek van deze stukjes) de X-serie die in 1342 is begonnen, komt in 1348 vóór de E-serie, dit is ook het geval in 1559 en 1665, ook in 1776 en 1782 en tot slot ook in 1993 en 1999 en hier eindigt de E-serie. Zodat de X-serie stééds ná 217 jaar vóór de E-serie komt en helaas niet erná! Dit exact hetzelfde was zo'n ruim duizend jaar geleden ook het geval met de W-serie en de D-serie, en was ook zo'n tweeduizend jaar voor Christus ook het geval met de V-serie en de C-serie. Hier zit een systeem in: nadat eerst de A en vervolgens ook de B was uitgestorven, verving de V de C, de W verving de D, de X heeft nu na 1999 de E vervangen. Ook in de toekomst gaat dit zo door: Y vervangt F (stééds ervoor dus), Z vervangt G enz. In het kort genoteerd: V>C, W>D, X>E, Y>F, Z>G, AA>H, BB>I enz. Dit verwisselen gaat in de toekomst steeds sneller, omdat de afstand tussen de "koordes" die Mercurius steeds na 217 jaar over de zonneschijf lijkt te trekken steeds groter wordt aan de klimmende knoop. Rond achtduizend vóór Christus is de bewegingsrichting hiervan omgedraaid van zuidwaarts naar noordwaarts, en de series KA t/m KU waren toen "bezig". Daarvóór telden de series "achteruit", net zoals dit tegenwoordig bij de (volg)letters van de serie aan de dalende knoop het geval is, hier draait de bewegingsrichting van de "koordes" rond het jaar twaalfduizend ná Christus om van juist noordwaarts naar zuidwaarts. Men heeft dan overgangen uit de series DA t/m DK. Ook aan de dalende knoop is er een soort van verwisselingssystematiek van de 217-jaar reeksen, maar die is niet zo mooi opvallend als bij de klimmende knoop. De DC-serie vervangt de DM-serie, de DB-serie zal de DL-serie gaan vervangen, en deze DL-serie is de laatste serie die zal uitsterven. Maar de DA-serie vervangt niet (meer) de DK-serie, omdat het aantal overgangen aan de dalende knoop geleidelijk aan zal toenemen van negen of tien naar (steeds) elf stuks. Daarna bewegen de koordes van Mercurius in tegengestelde richting en begint de DL-serie in het jaar 11.768 weer opnieuw. In het verleden heeft de DD-serie die begon met de gedeeltelijke mei-overgang uit 1937 de DN-serie vervangen, die al eeuwen geleden ervóór al was uitgestorven. DE verving daarvóór DO, DF verving daar weer voor DP, maar omdat er in het verleden méér dan tien overgangen waren aan de dalende knoop verdwenen naar de toekomst gerekend méér series van 217 jaar dan dat er nieuwe series werden "geboren". Wél is het ná Christus zo dat aan de dalende knoop éérst een oude serie verdwijnt (er zijn dan negen overgangen aan de dalende knoop in 217 jaar) vóórdat er een nieuwe begint (dan zijn er tien overgangen in 217 jaar [dit vanaf 1937]), dit in tegenstelling tot aan de klimmende knoop waar juist éérst een nieuwe serie begint en die dan stééds zés jaar zich vóór de óúde serie "bevindt", vóórdat die oude serie die dus "erná" zit in het seriesschema, verdwijnt. Maar aan de klimmende knoop wordt dit ná over zo'n ruim tweeduizend jaar omgekeerd en verdwijnt, net zoals dit tegenwoordig bij de dalende knoop het geval is, éérst een oude serie vóórdat (op exact dezélfde plaats in het seriesschema!) er een nieuwe serie begint. In véle tíénduizenden jaren draaien aan beide knopen de bewegingsrichting van de "koordes" twee keer om. Aan de klimmende knoop gebeurt dit rond achtduizend vóór Christus en rond 25.000 ná Christus, aan de dalende knoop gebeurt dit rond twaalfduizend ná Christus en dan nog eens rond 35.000 ná Christus. Aan beide knopen "lopen" de series eerst achteruit (=terug in het alfabet), dan vooruit (=vooruit in het alfabet) en tot slot weer achteruit. Daardoor "lopen" de series aan de klimmende knoop tegenwoordig langzaam vooruit, om steeds sneller voorwaarts te gaan. Aan de dalende knoop "lopen" de series tegenwoordig achteruit om geleidelijk "tot stilstand te komen" rond twaalfduizend ná Christus, en daarna gaan de series aan de dalende knoop weer geleidelijk aan "vooruitlopen". In tegenstelling tot een Venusovergang heeft men níét genoeg aan zo'n tien (volg)letters bijvoorbeeld van KA t/m KJ en/of DA t/m DI. Integendeel: men heeft series aan de klimmende knoop van KA t/m rond KZZZ dit met name in het vérre verleden en aan de dalende knoop gaat het van DA naar ongeveer DYYYY óók dit met name in het vérre verleden. Anders dan bij Venusovergangen is de grafiek van álle saros-series van 217 jaar tezamen géén soort van een "gestoorde" sinusoïde, maar is aan beide knopen een - x tot de derde macht-grafiek met een stukje hierin wat stijgt in die grafiek die voor de rest (snel) daalt. Vroeger kwam aan de dalende knoop ook zo'n twintig of zelfs meer overgangen voor in 217 jaar, en ook aan de klimmende knoop was dit het geval, zodat men soms méér dan véértig overgangen had in (wéliswaar stééds) 217 jaar.

Bronnen

De berekeningen van Prof. Aldo Vitagliano uit Italië met zijn Solex-programma, zie voor een complete lijst van Mercuriusovergangen van -50.000 t/m +50.000: [1] en zie dan punt 4, "Mercury". En zie nu ook http://www.apod.nl/ap191021_nl.html 84.80.54.162 26 okt 2019 19:09 (CEST)

Mercuriusovergang 2016

Waarom is gekozen voor een afbeelding met horizontale coördinaten? Komt een afbeelding met equatoriale coördinaten niet meer overeen met hoe wij zo'n overgang waarnemen (als rechte streep over de zon)? Zo'n beetje elke afbeelding die ik vind, laat een rechte streep zien. Ik weet zelf onvoldoende van ruimtelijke coördinatensystemen om hier een inhoudelijk correcte uitspraak over te doen en de afbeelding met horizontale coördinaten snap ik niet goed. (Sandertje1980 (overleg) 24 jan 2017 11:20 (CET))

Edit: ik heb even naar de bron gekeken. Daar staat een bewegende animatie waarin de overgang te zien is. Bij de bron is heel duidelijk te zien dat de zon meebeweegt met de curve (net als de zon overdag ook aan de hemel draait. Hierdoor is de relatieve beweging, uitgaande van jouw positie op aarde, een kromme. De afbeelding is daardoor misleidend, omdat het daardoor net lijkt alsof mercurius een kromme baan maakt ten opzichte van de zon, wat natuurlijk niet waar is. En dit is ook niet de manier waarop je normaal gesproken naar een overgang kijkt. Mijn voorstel is om te kiezen voor een afbeelding met equatoriale coördinaten. Dit kan via dezelfde bron.(Sandertje1980 (overleg) 24 jan 2017 11:28 (CET))